DUNYO RUS VA O’ZBEK MAQOL RASMIDA INSON TASHQI KO’RINISHINI IFODALOVCHI MAQOLLARNING LINGVOMADANIY TAHLILI
Abdullaeva Ra’no Xikmatovna Sh. Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti o‘qituvchisi
Ключевые слова:
lingvomadaniy tushunchalar, stereotiplar, shaxsni estetik baholash, vakillik, antropotsentrik, shaxsiy-individual, qiymat-baholovchi, hissiy-baholovchi, qadriyatlar.Аннотация
Maqolada dunyoning rus va o‘zbek maqol tillarida shaxsning estetik bahosiga ta’sir etuvchi, vaziyatni/xulq-atvorni/holatni qadriyat ahamiyati nuqtai nazaridan baholash jarayonini aks ettiruvchi tushunchalar – baholashlarni o‘rganishga harakat qilinadi. bilim maqomini olgan va til tasviriga kiritilgan ijtimoiy-madaniy stereotiplar tinchlik. Maqollarni tahlil qilish, shu jumladan shaxsga ijobiy va salbiy baho berish quyidagi asosiy tushuncha-baholarni aniqlash imkonini berdi: go’zallik, do’st/do’stlik, aql-zakovat (intellektual qobiliyat). Ushbu tushunchalarning ifodalanishiga xos bo’lgan to’rtta asosiy semantik xususiyat ham aniqlandi: antropotsentrik, shaxsiy-individual, qiymat- baholovchi va hissiy-baholovchi, ular tushunchaning mazmuniga qarab, turli xususiyatlar, qadriyatlar va stereotiplarni aks ettirishi mumkin.
Библиографические ссылки
Абдуллаев Х. Энциклопедия ума. – Ташкент, 2016. – 448с.
Абдурахимов М. Узбекско-русский словарь афоризмов. – Ташкент, 1986.
Аксенова Е.Д. Лингвокультурологический анализ концептосферы «Здоровье человека» в русской паремиологии. – М., 2008.
Арутюнова Н.Д. Язык и мир человека. – М., 1999. – 145с.
Богуславский В.М. Типология значений образных средств выражения оценки внешности человека. – М., 1995. – 98с. 6. Калонтаров Я.И. Мудрость трех народов. Панду хикмати се халк. Уч халкнинг хикматлари. – Душанбе, 1989. – 432с. 7. Леонтьев А.А. Языковое сознание и образ мира. –М., 1996. – 167с.
Маслова В.А. Лингвокультурология. – М., 2001. – 204с.
Мудрость трех народов. Пословицы и поговорки народов Средней Азии. – Ашхабад, 1984. – 174с.
Мякишева Е.В. Эстетическая оценка человека в современном русском языке: лингвистиче- ский и лингвокультурологический аспекты. – Омск, 2009.
Садыкова М. Русско-узбекский фразеологический словарь. – Ташкент: Укитувчи, 1976. – 192с.